Co roku zabija ponad 6 milionów ludzi na świecie. Według Europejskiej Agencji Środowiska w Polsce liczba ta sięga 50 tysięcy. Przyczynia się do powstawania wielu groźnych chorób. Utrudnia codzienne funkcjonowanie i szkodzi nam również na tle psychicznym — ten praktycznie niewidzialny zabójca sprawia, że jesteśmy zmuszeni do ciągłej kontroli jakości powietrza. Przez niego rezygnujemy ze spaceru z dzieckiem, źle się czujemy i jesteśmy zmuszeni do ograniczeń w wietrzeniu mieszkania. Jak powstaje smog? I czy mamy jakieś szanse, by poprawić jakość naszego życia w tym obszarze?
W 1952 roku Londyn spowiła złowroga mgła. Utrzymywała się przez kilka grudniowych dni. Ze względu na powszechność takich zjawisk w mieście, nikt nie zwrócił na to szczególnej uwagi. Konsekwencje okazały się jednak katastrofalne. Spalany węgiel kamienny połączony z kroplami mgły przeobraził się w dwutlenek azotu, który w połączeniu z dwutlenkiem siarki zamienił się w groźny dla zdrowia kwas siarkowy. Efekt? Masowe choroby płuc, które pozbawiły życia ponad 12 tysięcy osób.
Czy wiesz, jak powstaje smog? Te działania pogarszają sytuację!
Jak powstaje smog? Sprzyja temu kilka czynników. Jednymi z nich jest brak wiatru oraz wysokie ciśnienie atmosferyczne. Blokowane zanieczyszczenia nie mają wówczas szansy przebić się wyżej, unoszą się zatem blisko powierzchni ziemi, a więc dokładnie w okolicach naszych ust i nosa, przez które wdychamy szkodliwy smog. Coraz gęściej zabudowane miasta, pozbawione korytarzy umożliwiających cyrkulację, tym bardziej utrudniają swobodny przepływ powietrza. Wyrastające na każdym rogu bloki wstrzymują wiatry, które mogłyby rozpędzić nagromadzenie szkodliwych cząsteczek.
Wymienia się trzy główne obszary działalności człowieka, które przyczyniają się w znacznym stopniu do wzrostu zanieczyszczenia powietrza w Polsce. Są to: emisja, komunikacja i przemysł. Pierwszy z wymienionych aspektów dotyczy emisji szkodliwych pyłów i gazów na wysokości do 40 metrów. Ich źródłem są najczęściej domowe piece grzewcze oraz lokalne kotłownie działające na węgiel. Mimo, iż wprowadzają one do powietrza nieliczne ilości zanieczyszczeń, jest ich ogółem znaczna ilość, co w sumie daje bardzo niepożądane skutki.
W naszym kraju wciąż powszechne są tzw. kopciuchy, czyli piece odpowiedzialne za emisję szkodliwych pyłów i substancji rakotwórczych. Nie bez znaczenia jest także rodzaj materiałów spalanych w piecu. Takim wrogiem środowiska jest chociażby średniej jakości miał węglowy. Jeśli zawiera on zbyt dużo siarki, popiołu i wilgoci, jego spalanie katastrofalnie wpływa na jakość powietrza. Mimo, iż coraz powszechniejsze robią się np. kotły pelletowe, kluczowe jest użycie odpowiedniej jakości pelletu drzewnego. Jeśli jest on zanieczyszczony odpadami, takimi jak resztki płyt meblowych czy zmielony plastik, kocioł pelletowy nie spełni swojej funkcji, gdyż okaże się nie bardziej ekologiczny od starego “kopciucha”. Wiele osób wciąż lekceważąco podchodzi do tematów smogu, spalając bez żadnej refleksji wszelkiego rodzaju śmieci, jak plastikowe butelki, lakierowane drewno czy płyty wiórowe.
Samochody a smog
Smog ma się w Polsce dobrze również za sprawą rosnącej liczby samochodów. Pod tym względem wyprzedzamy wiele krajów Europy Zachodniej. Szczególnie negatywny wpływ mają starsze pojazdy z silnikami Diesla, które nierzadko są pozbawione filtru cząstek stałych. Powinien być on zamontowany w układzie wydechowym silnika. Jego rolą jest oczyszczanie gazów spalinowych. Szkodliwe cząstki stałe powstałe w wyniku pracy silnika Diesla są uważane za jedno z głównych źródeł niskiej emisji cząstek PM2,5 oraz PM10, które przyczyniają się do powiększania smogu. Z kolei sektory przemysłowe odpowiadają za 26% emisji szkodliwych pyłów oraz 11% emisji benzo(a)pirenu w skali kraju. Najgorsze są w tym przypadku zakłady wytwórcze oraz elektrownie węglowe. Kolejnym z głównych powodów powstawania smogu jest przemysł – głównie zakłady wytwórcze oraz elektrownie węglowe. Sektory te odpowiadają łącznie za 26% emisji pyłu PM10 i 11%
Widok miasta, nad którym zalega gęsty, szary dym, robi okropne wrażenie. Jednak wrażenia estetyczne i trudniejsze oddychanie takim powietrzem to jedynie wierzchołek góry lodowej. Skutki smogu są katastrofalne dla naszego zdrowia. Może on prowadzić do takich zaburzeń, jak alergia, astma czy niewydolność oddechowa. Życie w tak szkodliwym otoczeniu nie sprzyja naszemu organizmowi, który łatwiej traci odporność i robi się podatny na choroby układu krwionośnego oraz serca. Najtragiczniejszą konsekwencją smogu są choroby nowotworowe, które stały się niemalże plagą naszych czasów.